Prezentujemy kandydatki i kandydatów startujących w ramach Koalicyjnego Komitetu Wyborczego SLD Lewica Razem do Rady Miasta Torunia oraz program wyborczy – „Toruń Miastem Przyjaznym".
PO STRONIE DZIECKA
Samorząd powinien wspierać, bez względu na zamożność i stan cywilny, każdego, kto podejmuje wysiłek wychowania dziecka. Posiadanie potomstwa nie może wiązać się z długotrwałym wyłączeniem z rynku pracy i utrwalaniem konserwatywnego podziału ról w gospodarstwie domowym.
Samorząd musi być partnerem rodzica w wychowaniu dziecka! Chcemy w Toruniu zapewnić wszystkim mieszkańcom równy dostęp do edukacji na odpowiednim poziomie.
Edukacja to jednak nie jedyny aspekt wychowania dziecka. Równie ważnym jest kształtowanie w nim odpowiednich nawyków i zachowań w aspekcie zdrowia, ochrony środowiska, społecznej wrażliwości i postaw obywatelskich.
Nauka w szkole to najlepszy sposób, żeby zniwelować społeczne nierówności i wykształcić odpowiednie nawyki!
Proponujemy:
- Żłobek bezpłatny i dostępny dla każdego. Zapewnienie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 jest dla nas priorytetem. Dostępny dla każdego, bez względu na zamożność i stan cywilny, żłobek lub klub dziecięcy to szansa na szybki powrót rodziców na rynek pracy po urodzeniu dziecka i równy podział ról związanych z opieką nad nim. Miasto będzie budować nowe żłobki, a do czasu, gdy one powstaną, wspierać opiekę nad najmłodszymi w formie klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Żłobki będą bezpłatne.
- Drugie śniadanie dla ucznia. Każdy uczeń szkoły podstawowej otrzyma w szkole drugie śniadanie. Dzisiaj zbyt często zdarza się, że najmłodsi nie mają w szkole dostępu do zdrowego, energetycznego posiłku, którego potrzebują dla prawidłowego rozwoju. Sięgając często fast foody i naszpikowane cukrem, solą i konserwantami przekąski. Takim działaniem zmniejszamy niedożywienie i budujemy zdrowe nawyki żywieniowe od najmłodszych lat! Posiłek taki zapewnimy we współpracy z publicznymi szkołami
- Edukacja seksualna w ramach miejskiego programu zdrowotnego. Rządząca prawica opowiada się przeciwko rzetelnej, wolnej od ideologii edukacji seksualnej. Tymczasem wiedza o zdrowiu seksualnym człowieka i prawach reprodukcyjnych jest niezbędna, każdemu młodemu człowiekowi. Cel ten zrealizujemy, przyjmując miejski program zdrowotny.
- Bezpłatny bilet dla każdego dziecka od urodzenia do ukończenia szkoły podstawowej. Korki na ulicach stają się problemem coraz mniejszych miast. Zbyt często niepotrzebnie korzystamy z naszych samochodów. Zapewniając darmowe przejazdy dla dzieci chcemy zachęcić rodziców do skorzystania z tej formy komunikacji, a wśród maluchów budować nawyk korzystania z komunikacji publicznej przy pokonywaniu dużych dystansów.
Rozwiązaniem tym chronimy środowisko, budujemy zdrowe nawyki oraz realizujemy element strategii zrównoważonego transportu! Przy obecnych cenach paliw chronimy także kieszeń rodziców zapewniając tańszy, alternatywny środek transportu! Cel ten zrealizujemy bez konieczności podnoszenia cen biletów komunikacji miejskiej. Przykład Warszawy pokazuje, że rozwiązanie to może samo się bilansować. - Opieka dentystyczna w każdej szkole. Każdy uczeń będzie objęty bezpłatną opieką dentystyczną, na którą będzie składać się zarówno profilaktyka stomatologiczna, jak i leczenie. Gabinet dentystyczny musi znajdować się w każdej szkole. Gwarantuje to, że opieka stomatologiczna będzie dostępna dla każdego młodego człowieka.
- Pielęgniarka w każdej szkole. Każdy uczeń będzie objęty bezpłatną profilaktyką zdrowotną. Obecność pielęgniarek w szkołach oraz odpowiednio wyposażonych gabinetów zapewni bieżące monitorowanie działań na rzecz poprawy stanu zdrowia dzieci i młodzieży. Zagwarantuje to uczniom także bezpieczeństwo, gdyż zapobiegnie zbagatelizowania wczesnych objawów pogorszenia stanu zdrowia przez kadrę pedagogiczną placówki. Fachowa opieka pozwoli stwierdzić, czy dany przypadek jest próbą uniknięcia sprawdzianu, czy też wymaga diagnostyki medycznej.
- Lekcje etyki w każdej szkole. Zapewnimy, że w każdej szkole dostępne będą dla wszystkich zainteresowanych uczniów lekcje etyki. Co więcej rodzić wedle uznania będzie mógł posłać dziecko na Religię, Etykę lub oba przedmioty jednocześnie. Dzięki uzupełnieniu programu o elementy religioznawstwa dziecko pozna i zrozumie różnice wynikające z różnorodności kulturowej na świecie.
- Gminy dla młodych. Będziemy traktować młodych ludzi jak partnerów, którzy mają swój głos w kształtowaniu polityki samorządowej. W pierwszej kolejności umożliwimy zgłaszanie wniosków do budżetu partycypacyjnego i głosowanie nad nimi uczniom już od ukończenia 13 roku życia1. Chcemy też by ta grupa posiadała swoją reprezentację i głos. Dlatego też rozszerzymy Młodzieżową Radę Miasta o przedstawicieli szkół podstawowych. W ten sposób będziemy uczyć obywatelskiej aktywności już od najmłodszych lat.
1 Wnioski osób pomiędzy 13 a 16 rokiem życia będą wymagały posiadanie pełnoletniego opiekuna merytorycznego w postaci rodzica jednego z wnioskodawców lub też nauczyciela lub wychowawcy.
PO STRONIE RODZICA
Jednym z głównych zadań samorządu powinna być dbałość i o odpowiednią strukturę społeczną, zapewniającą z jednej strony trwały przyrost liczby mieszkańców, z drugiej zaś przeciwdziałającą starzeniu się społeczeństwa. Tylko stworzenie odpowiednich warunków życiowych stymulujących zwiększenie zadowolenia i zamożności mieszkańców skłonić może młodych mieszkańców naszego miasta do pozostania i wiązania z Toruniem dalekosiężnych planów.
Korzystne warunki mają też zachęcić młodzież napływową pobierającą naukę w toruńskich szkołach oraz studiujących na tutejszych uczelniach do osiedlenia się w naszym mieście po zakończeniu nauki.
Proponujemy:
- Powszechny, miejski, program mieszkań dla młodych. Toruń sukcesywnie się wyludnia i choć są lata, w których liczba mieszkańców rośnie, to długofalowy trend pozostaje spadkowy. Dlatego też chcemy stworzyć system zachęcający młode osoby do pozostania w mieście. Jednym z jego elementów jest przeznaczenie pewnej puli mieszkań komunalnych dla osób dopiero wkraczających w dorosłe życie. Po wpłaceniu kaucji, lokal będzie najęty długoterminowo z możliwością stałego meldunku. Pozwoli to osobie się usamodzielnić i pomyśleć o założeniu rodziny. Najemca będzie mógł zdecydować czy mieszkanie traktuje jako lokum czasowe do momentu gdy będzie miał możliwość zakupu własnego mieszkania, czy też będzie po czasie chciał go wykupić z zasobów gminy. Wówczas dochód z takiej sprzedaży zasili środki programu, z które miasto przeznaczy na kolejne lokale.
- Program aktywizacji zawodowej absolwentów i młodzieży do 25 roku życia. Kolejnym problemem, który zniechęca młodych ludzi do pozostania w Toruniu i zakładania rodzin, są niejasne perspektywy rozwoju zawodowego. Proponujemy utworzyć miejski program aktywizacji, który w połączeniu z polityką pozyskiwania inwestorów umożliwi młodym osobom zdobycie niezbędnego doświadczenia zawodowego. Począwszy o programów stażowych z prawdziwego zdarzenia, gdzie absolwent uczy się fachu zamiast „parzyć kawę” (w tym także w instytucjach i spółkach miejskich) poprzez program dokształcania, na programie wsparcia przedsiębiorczości, kończąc.
- Świadome macierzyństwo. Przyjmiemy program zdrowotny, który zapewni darmowe poradnictwo dotyczące sposobów zapobiegania ciąży, chorób przenoszonych drogą płciową oraz możliwość otrzymania – w braku medycznych przeciwwskazań – recepty na środki antykoncepcyjne, w tym pigułkę „dzień po”. Będziemy wspierać podmioty lecznicze, w których zgodnie z obowiązującym prawem przeprowadza się w uzasadnionych przypadkach zabieg przerwania ciąży.
- In vitro finansowane z budżetu Miasta. Jedną z chorób cywilizacyjnych jest niepłodność. Państwo i samorząd powinny wspierać walkę z nią wszelkimi dostępnymi sposobami, tak jak to robią w przypadku innych chorób. Najskuteczniejszą metodą leczenia niepłodności jest zapłodnienie pozaustrojowe. Dzisiaj – gdy z powodów ideologicznych rządząca konserwatywna prawica odmawia finansowania in vitro z budżetu państwa – zadanie to musi przejąć samorząd.
- Laktostacje dla mam. Wiemy, że karmienie dziecka nie zawsze jest sytuacją komfortową. Naszym zamiarem jest stworzenie na terenie Torunia komfortowych i ustronnych miejsc, dla mamy i dziecka, w których w przyjaznej im atmosferze maluch będzie mógł zostać nakarmiony. Miejsca te, odpowiednio wyposażone mają być otwarte na każdą mamę, niezależnie od tego czy karmi piersią, butelką z mlekiem naturalnym lub modyfikowanym. Jako, że jesteśmy przeciwni dyskryminacji, maluszka nakarmi tam także ojciec, dziadkowie, czy każdy inny opiekun.
- Przyjazne, wielofunkcyjne, przestrzenie rekreacyjne dla rodzin. By zatrzymać mieszkańców w mieście, samorząd musi zapewnić im odpowiednią infrastrukturę do spędzania wolnego czasu. Najlepiej w gronie rodzinnym, gdzie każdy jej członek znajdzie coś dla siebie. W chwili obecnej, w naszej ocenie taką funkcję spełniają (choć nie do końca) park na Bydgoskim przedmieściu oraz tereny położone na Barbarce. Chcemy poszerzyć tę ofertę. Proponujemy stworzenie na terenie miasta multifunkcyjnych parków rekreacyjnych, w których prócz infrastruktury dla najmłodszych będą także miejsca piknikowe, fitness oraz pamiętane jeszcze z lat 90’tych brodziki dla dzieci. Miejsca te będą odpowiednio zacienione, oświetlone i monitorowane. Jako pierwsze lokalizacje wskazujemy plac cyrkowy dla mieszkańców os. Na Skarpie i tereny położone wzdłuż Strugi Toruńskiej od ul. Kasztanowej do Olsztyńskiej dla Rubinkowa. Nie zapominamy przy tym o lewobrzeżu i innych dzielnicach. Tam także planujemy wyznaczyć takie strefy. Powstaną one w konsultacji ze społecznością lokalną.
DLA SENIORA
Problem starzejącego się społeczeństwa stał się problemem globalnym, z którym władze każdego szczebla będą się coraz mocniej zmagać. Stymulowanie przyrostu naturalnego czy migracja mogą ten proces odwrócić. Nie zmienia to jednak faktu, że wzrost długości życia oraz emigracja zarobkowa osób młodych powodują, iż już dziś rośnie liczba seniorów z ograniczoną lub wręcz pozbawionych możliwości wsparcia osób najbliższych.
Odpowiedzialny samorząd nie powinien pozostawiać ich bez należytej opieki. Powinien stwarzać systemowe mechanizmy zapewniające zarówno odpowiedni monitoring stanu zdrowia, jak i warunków bytowych. W miarę możliwości może także zapewnić odpowiednie warunki od integracji społeczności seniorów, która jest jednym z czynników motywujących do szerszej aktywności.
Proponujemy:
- Osiedla wspomagane. W wielu miastach istnieją osiedla, w których większość mieszkańców to seniorzy. W Toruniu ułatwimy im codzienne życie. Na wszystkich toruńskich osiedlach utworzymy punkty, w których przez całą dobę dostępna będzie pomoc pielęgniarki oraz pracownika socjalnego. Zaczniemy od przeglądu demograficznego miasta, by pierwsze punkty powstały w miejscach, w których są szczególnie potrzebne.
- Złota rączka dla seniora. Zdajemy sobie sprawę, że wraz z upływem lat nawet najprostsze, domowe czynności potrafią urosnąć do rangi poważnego problemu. Dlatego też miasto powinno wyjść naprzeciw potrzebom seniorów. Proponujemy by mieszkańcy w wieku 65+ mogli w swoich domach skorzystać z bezpłatnych usług naprawczych i technicznych. Cieknący kran czy wadliwie działająca spłuczka nie będzie już problemem! Program zrealizujemy w kooperacji ze szkołami zawodowymi, w ramach szkolnych praktyk, oraz Powiatowym Urzędem Pracy – w ramach aktywizacji i przekwalifikowania osób bezrobotnych.
- Pomoc, gdy zagrożone jest życie. Każdy mieszkaniec powyżej 65 roku życia będzie mógł wezwać pomoc medyczną, wykorzystując specjalny przycisk w swoim mieszkaniu. Naciśnięcie przycisku uruchomi głośnomówiące połączenie z pracownikiem medycznym i umożliwi natychmiastowe udzielenie pomocy potrzebującemu. Samorząd Miasta finansuje wyposażenie seniorów w takie urządzenia i zorganizują skoncentrowany wokół niego system pomocy. Dodatkowo, wzorem USA i Anglii zapewnimy wszystkim osobom powyżej 60 roku życia specjalną kopertę, w której jej właściciel umieści najważniejsze informacje o stanie zdrowia, przyjmowanych lekach, alergiach, kontaktach do najbliższych i danych osobowych. Umieszczenie koperty życia w łatwo dostępnym miejscu (wzorem państw wymienionych w lodówce lub na jej drzwiach) bardzo pomaga w przypadku interwencji pogotowia ratunkowego. Nierzadko ratuje życie.
- Samorząd przyjazny aktywnym seniorom. Będziemy wspierać aktywność społeczną, intelektualną, artystyczną, rekreacyjną i sportową osób starszych. Zapewnimy bezpłatne lokale oraz pomoc finansową na potrzeby stworzenia klubów seniora. Dodatkowo będziemy aktywizować seniorów poprzez rozbudowę dziennych domów opieki, gdzie prócz fachowej pomocy, realizowane będą programy wspierające seniorów w zdobywaniu dodatkowych umiejętności, zwłaszcza z zakresu cyfrowej komunikacji. W miejscach tych zapewnimy dyżury funkcjonariuszy policji, straży miejskiej oraz straży pożarnej tak by na bieżąco dbać o odpowiedni poziom bezpieczeństwa w tej grupie wiekowej. Program realizować będziemy m.in. poprzez ściślejszą współpracę z organizacjami pozarządowymi.
- Program Asystent Seniora. W czasach gdy świat jest „globalną wioską” wiele osób w sile wieku migruje w poszukiwaniu pracy lub lepszych warunków życia. Często odbywa się to kosztem opieki nad seniorkami i seniorami rodu. Coraz więcej jest przypadków, gdy osoby starsze najbliższą rodzinę mają setki jak nie tysiące kilometrów od własnego domu. Dlatego z upływem lat i obserwowanym poluzowaniem więzi sąsiedzkich są zmuszeni z wieloma problemami radzić sobie samodzielnie. Często z różnym skutkiem. Dlatego też chcemy wyjść tej grupie społecznej naprzeciw oczekiwaniom i uruchomić miejski program asystentów seniora. Wyznaczone i odpowiednio przeszkolone osoby, będą oddane do dyspozycji seniorów, by w razie problemów pomóc im z załatwieniem spraw urzędowych, drobnych formalności czy codziennych sprawunków. Dzięki współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy, odpowiednio zweryfikowane i przeszkolone osoby znajdą zatrudnienie i zmniejszając pulę toruńskich bezrobotnych. Seniorzy zaś otrzymają należną im pomoc oraz opiekę.
- Budowa domów opieki o b. wysokim standardzie. Naszym celem jest stworzenie systemu umożliwiającego zamianę dotychczasowego mieszkania na mieszkanie domu opieki o b. wysokim standardzie . Dotychczasowe mieszkanie zostawałoby zbyte a za te pieniądze opłacany byłby pobyt dożywotni w domu opieki. Zakładamy również możliwość, że pozyskane mieszkanie mogłoby zwiększać zasoby mieszkaniowe gminy.
- Rozbudowa infrastruktury do rekreacji jako forma zachęcania starszych mieszkańców do wychodzenia z domów. Mówimy tu zarówno o infrastrukturze do rekreacji aktywnej (siłownie) jak i umysłowej. W tym ostatnim przypadku pomocne może być budowanie w miejscach ogólnie dostępnych prostych urządzeń do gier planszowych.
DLA PRACOWNIKÓW I BEZROBOTNYCH
Bezrobocie jest jednym z czynników stymulujących migrację, choć w kolejnych latach sukcesywnie spada, to jednak są dziedziny gospodarki, w których bez zatrudnienia pozostaje znaczna liczba osób. Z drugiej strony lepsza, w tym lepiej płatna, praca może być znaczącym czynnikiem zachęcającym mieszkańców (nie tylko) naszego regionu do migracji i osiedlenia się w Toruniu.
Odpowiednia stymulacja rynku pracy, ze strony samorządu, pozwoli intensywniej rozwinąć potencjał miasta oraz poprawić warunki zatrudnienia mieszkańców. Jesteśmy zdania, że umowa o pracę powinna być podstawową formą zatrudnienia, a wszelkie inne rodzaje winny być (nielicznymi) wyjątkami od tej reguły.
Uważamy także, że obecna struktura rynku pracy, oparta głównie na handlu i usługach, może stanowić zagrożenie w przyszłości. Dlatego też chcemy, by miasto stworzyło odpowiednie warunki również dla przemysłu. Nowoczesnego, niskoemisyjnego, wykorzystującego w odpowiedni sposób toruński potencjał ludzki i naukowy.
Proponujemy:
- Nowoczesny i niskoemisyjny przemysł źródłem miejsc pracy. Przez ostatnie lata to handel i usługi rozwijały się w Toruniu jako podstawowe źródła miejsc pracy. Pracownicy techniczni i niewykwalifikowani musieli szukać zatrudnienia poza granicami naszego miasta. Dojeżdżanie do zakładów zlokalizowanych w pobliskim Ostaszewie i Kowalewie Pomorskim lub oddalonej Bydgoszczy, Włocławku czy Grudziądzu, dodatkowo rozluźniały więzi z naszym miastem. Pamiętając czasy świetności takich zakładów jak Elana czy Merinotex, przywrócimy Toruniowi przemysł a Torunianom pracę. Idziemy jednak z duchem czasu i szczególnie zabiegać będziemy o przemysł nowoczesny i nisko emisyjny. Branże o które zamierzamy zabiegać to takie, w których Toruń posiada ogromny kapitał ludzki, lub były historycznie związane z naszym miastem, a co za tym idzie przez lata to na nich skupiony był miejski system kształcenia. Elektryczna i elektroniczna gałąź przemysłu zagospodaruje wszystkich tych mieszkańców, którzy ucierpieli na upadku japońskich gigantów w podtoruńskim Ostaszewie. Przemysł chemiczny i tworzyw sztucznych zagospodaruje byłych pracowników Elany czy Merinotex’u. Do branży spożywczej chętnie skierują się byli pracownicy Drosedu czy Tormięsu. Ten ostatni, choć upadł już ponad dwadzieścia lat temu, nie zatrudniał wszak jedynie ludzi w wieku przedemerytalnym. Nie zapominamy także o patrzeniu w przyszłość. Dlatego prócz branż, dla Torunia tradycyjnych, zabiegać będziemy także o te perspektywiczne. Toruń słynął wszak także z astronomów i pilotów dlatego też jest w stanie zapewnić odpowiednie kadry dla przemysłu kosmicznego i lotniczego. Ten ostatni wszak, stanowiłby doskonałe uzupełnienie dla zakładów w sąsiedniej Bydgoszczy. Potencjał, ze względu na zakłady w Ostaszewie i na terenach po toruńskiej Elanie, rokuje także przemysł motoryzacyjny.
- Godna płaca w administracji publicznej jedną z gwarancji jakości usług. Wynagrodzenia w sektorze administracji publicznej są tematem kontrowersyjnym. Z jednej strony mieszkańcy oczekują taniego samorządu, z drugiej zaś sprawnego urzędu. Zbyt małe wynagrodzenia powodują jednak, że wyszkoleni, za publiczne pieniądze, pracownicy odchodzą po czasie do sektora prywatnego a zastępujące je kadry znów wymagają szkolenia. Chcąc przerwać ten krąg proponujemy zrównanie płac urzędników z płacami sektora prywatnego. Zapewni to oszczędności w szkoleniu, a z drugiej strony, dzięki stabilnemu i pewnemu systemowi zatrudnienia zachęci specjalistów z sektora prywatnego do zatrudniania w urzędzie.
- Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych. Dominujące kryterium ceny w ocenie przetargów publicznych powoduje, że podmioty w nich startujące wszędzie gdzie się da szukają oszczędności. Zazwyczaj w pozycji przeznaczonej na wynagrodzenia pracowników i podwykonawców. Stawiając na odpowiedzialny samorząd proponujemy stosowanie klauzul społecznych jako równorzędnych do ceny kryteriów w ocenie ofert przetargowych. Promować będziemy przede wszystkim podmioty zatrudniające pracowników na umowę o pracę. Dodatkowym atutem będzie także skorzystanie z pracy osób długotrwale bezrobotnych oraz niepełnosprawnych.
- Aktywne wsparcie dla bezrobotnych. Samorząd Torunia powinien aktywniej wspierać bezrobotnych w poszukiwaniu pracy. Proponujemy system ułatwień, którego podstawą będzie przywrócony, choć działający na innych zasadach, i tańszy bilet socjalny, który ułatwi dostarczenie CV czy dojazd na rozmowę kwalifikacyjną. Dla bezrobotnych rodziców stworzymy miejsca opieki nad dziećmi, gdzie będą mogli, pod fachową opieką, zostawić swoje pociechy. Wdrożymy nowe podejście Powiatowego Urzędu Pracy do informowania o napływających ofertach pracy, tak by bezrobotny dowiadywał się o nich jak najwcześniej poprzez e-mail lub SMS. Strona internetowa Urzędu, będzie zawierać aktualną ofertę pracy i szkoleń dla osób bezrobotnych.
- Biura dla przedsiębiorców na start. Założenie własnego biznesu to dla wielu osób nie lada Mając pomysł na biznes muszą zmagać się z wieloma problemami. W naszej w interesie samorządu jest wspieranie przedsiębiorczości. Proponujemy na terenie istniejących i planowanych inkubatorów przedsiębiorczości oraz parków technologicznych, a także w lokalach będących w zasobach miasta utworzenie biur na start dla mieszkańców rozpoczynających swoją przygodę z własnym biznesem. Biura w cenie 100 zł. a biurka w open space w cenie 25 zł. miesięcznie w której zawarty jest koszt wynajmu, koszt mediów, monitoringu i dostępu do Internetu WIFI oraz kącika socjalnego, dostęp do bazy wzorów umów, podań itp. zapewnią możliwość skupienia pełnej uwagi na rozkręcaniu biznesu.
- Inkubatory nowych technologii. Toruń ma niewykorzystany potencjał intelektualny, który odpowiednio ukierunkowany, w przyszłości może przyczynić się do rozwoju przemysłowego miasta. Proponujemy, obok parków technologicznych i inkubatorów przedsiębiorczości utworzyć inkubatory nowych technologii. Na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego utworzymy przestrzeń dla rozwoju wynalazków i nowych patentów. Z ułatwieniem w dostępie do bazy badawczo rozwojowej oraz pomocą rzeczników patentowych sprawimy, że nowi, toruńscy przedsiębiorcy staną się liderami innowacji.
- Wsparcie lokalnego small business’u. Dostrzegamy w mieście postępujący regres drobnej, osiedlowej, przedsiębiorczości, przy jednoczesnym wzroście zainteresowania produktami ekologicznymi i krajowymi. Drobni kupcy nie mogąc sprostać konkurencji wielkopowierzchniowych sklepów i galerii zamykają swoje punkty handlowe. Szewcy czy kaletnicy z racji braku godnych następców znikają z mapy toruńskich punktów usługowych. Chcemy odwrócić ten trend. Zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju miast proponujemy proponujemy uwzględnienie rozwoju lokalnego biznesu w planowaniu przestrzennym. Dodatkowo, chcemy utworzyć na toruńskich osiedlach lokalne centra targowo-usługowe, w których znajdzie się miejsce dla drobnego handlu i usług. Zapewnimy też odpowiednie wsparcie dla nauki zawodów „wymierających”, dla których nadal istnieje zapotrzebowanie. Absolwenci takich szkół będą mieli pierwszeństwo udziału w miejskich programach wspierania przedsiębiorczości.
- Spółdzielnie przedsiębiorczości. Zdajemy sobie sprawę, że dla przedsiębiorcy wchodzącego dopiero na rynek najtrudniejsze są pierwsze 24 miesiące prowadzenia działalności. Przez ten okres dopiero zdobywają oni niezbędne doświadczenie oraz kontakty biznesowe. Dlatego też wychodzimy z inicjatywą miejskiego wsparcia dla tych osób. Program spółdzielni przedsiębiorczości zapewni odpowiedni system zachęt i szkoleń do tworzenia spółdzielni socjalnej. Uważamy, że ten model aktywizacji stanowi doskonałe narzędzie przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Dzięki zapewnieniu, we współpracy z powiatowym urzędem pracy oraz partnerami z sektora prywatnego oraz NGO odpowiedniego wsparcia merytorycznego z różnych dziedzin (m.in. rachunkowości, marketingu i reklamy oraz doradztwa biznesowego), stworzymy narzędzie skutecznej walki z bezrobociem, w tym także dotykającym pokolenie 50+. Osoby w wieku przedemerytalnym, bezrobotne lub zagrożone bezrobociem będą mogły pełnić rolę przewodników i mentorów dla młodych osób chcących wejść dopiero w sferę smallbusinessu.
- System ukierunkowany na kształcenie (kształcenie zawodowe) Wsparcie i rozwój szkolnictwa zawodowego, kształcącego specjalizacje oczekiwane przez lokalny przemysł i firmy. Rozwinięcie programów partnerstwa publiczno-prywatnego między miastem a firmami toruńskimi, w których mogliby praktykować uczniowie szkół zawodowych. Miejski program informacyjno-edukacyjny, uświadamiający młodym toruńczykom szanse znalezienia pracy i wynagrodzenia na rynku, oferowane fachowcom, dzięki wyuczeniu się poszczególnych zawodów. Próba położenia „tamy”, produkcji bezrobotnych absolwentów szkół wyższych.
DLA MIKROPRZEDSIĘBIORCÓW,
Mikro i małe przedsiębiorstwa są w naszej ocenie siłą napędową lokalnej gospodarki. To to właśnie ta gałąź gospodarki jest najbardziej związana z miejscowością, w której działa. Dlatego też w dobrym interesie samorządu i miasta, jest stworzenie odpowiednich warunków stymulujących ich rozwój. Więcej małych firm w mieście, to większe wpływy podatkowe trafiające do miejskiej kasy.
Proponujemy:
- Obniżenie podatków lokalnych dla mikroprzedsiębiorców. By zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w naszym mieście, obniżymy stawki podatku od nieruchomości. Korekcie ulegnie także opłata targowa by zachęcić drobnych producentów rolnych do bezpośredniej sprzedaży swoich produktów na miejskich targowiskach.
- Miejska baza firm i punktów handlowo-usługowych. Informacja o dostępności określonych branż i usług w pobliżu miejsca zamieszkania ogranicza czas potrzebny mieszkańcom na załatwienie swoich spraw. Dlatego też stworzymy w oparciu o mobilną aplikację miejską oraz toruński serwis miejski bazę toruńskich firm oraz punktów handlowo-usługowych, w której każdy przedsiębiorca z naszego miasta będzie mógł poinformować mieszkańców (oraz turystów) o swojej ofercie. Możliwość płatnej promocji zapewni finansowanie projektu i możliwość jego rozbudowy o kolejne funkcjonalności.
- Program wsparcia zatrudnienia w małych i mikroprzedsiębiorstwach. Zdajemy sobie sprawę, że właściciele małych firm oraz mikroprzedsiębiorcy mają największy problem pozyskaniem pracowników, gdyż nie mogą być konkurencyjni płacowo z większymi podmiotami. Dlatego też w oparciu o powiatowy urząd pracy opracujemy system szkoleń i staży, które pozwolą tym podmiotom na pozyskanie wyszkolonej siły roboczej.
- Centra obsługi mikroprzedsiębiorców. W porozumieniu z administracją skarbową i ZUS utworzymy przy istniejących o nowo tworzonych punktach informacyjnych Urzędu Miasta stanowiska obsługi przedsiębiorcy, w których załatwią oni większość spraw bez konieczności chodzenia po urzędach. Obsługa zapewni także możliwość uzyskania niezbędnych informacji.
O ŚRODOWISKU,
Z problemem zanieczyszczenia środowiska naturalnego zmaga się cała Polska, jednak wobec braku stosownej reakcji na szczeblu centralnym, to na lokalnych samorządach spoczywa ciężar walki. Czyste środowisko, to: poprawa jakości życia, lepszy stan zdrowia mieszkańców – co skutkuje możliwością przeznaczenia tych samych środków na mniejszą liczbę pacjentów. Czyste środowisko to także inwestycja w przyszłość kolejnych pokoleń. Dlatego chcemy, by niebawem Toruń stał się regionalnym liderem czystego środowiska, dając przykład, mieszkańcom miasta i regionu, odpowiedzialnego postępowania ze środowiskiem.
Proponujemy:
- Miejski program likwidacji niskiej emisji. Smog jest problemem wielu polskich miast. Trapi także Toruń. Dbając o środowisko uchwalimy miejski program likwidacji niskiej emisji, który obejmować będzie takie elementy jak. Zachęty do wymiany pieców grzewczych na ekologiczne, spełniające europejskie normy – poprzez program dopłat do ich zakupu oraz wymiany. Zachęty do zakupów pojazdów hybrydowych oraz elektrycznych poprzez wyznaczenie specjalnych, bezpłatnych miejsc parkingowych przeznaczonych wyłącznie dla pojazdów tego typu, wyposażonych w stacje szybkiego ładowania. Zachęty dla przewoźników operujących na terenie miasta (w tym korporacje taksówkarskie) do inwestowania w zeroemisyjne pojazdy poprzez budowę stosownej infrastruktury oraz system ulg i ułatwień. Ponadto wprowadzimy rzetelny, całodobowy, monitoring jakości powietrza a także zwiększymy nakłady na miejskie służby, w celu zapewnienia odpowiedniego sprzętu i zasobów ludzkich do wykrywania i zwalczania podmiotów zatruwających miasto.
- Inwestycje w zeroemisyjne środki transportu. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w mieście powinno być jednym z priorytetów nowo wybranej władzy. Dlatego też to Miasto oraz Spółki miejskie powinny służyć przykładem dla mieszkańców. W naszej strategii przewidujemy z jednej strony dalszy rozwój i unowocześnianie linii tramwajowych i zakup nowoczesnego taboru komunikacji miejskiej. W tym elektrycznego i hybrydowego, wraz z dostosowaniem przystanków i pętli do ich indukcyjnego ładowania. Podobne inwestycje czekają także inne spółki i podmioty zależne od miasta. Wzorem takich europejskich miast jak Amsterdam, sukcesywnie w miarę wymiany taboru na ulice Torunia wyruszą elektryczne śmieciarki, wozy wodociągów czy Straży Miejskiej. Z drugiej zaś strony zachęcimy mieszkańców do wyboru takiego środka transportu poprzez miejski program wsparcia dla pojazdów tego typu. Zrealizujemy go poprzez budowę stosownych miejsc obsługi i ładowania, a także wydzielenia pewnej puli miejsc parkingowych tylko i wyłącznie dla pojazdów tego typu. Ścisłe centrum miasta, będzie w sposób szczególny promować ten rodzaj transportu poprzez wyłączenie niektórych ulic starówki dla pojazdów innego typu oraz otwarcie niektórych (dotychczas otwartych wyłącznie dla dostaw i mieszkańców) właśnie na pojazdy napędzane ekologicznie.
- Rewitalizacja terenów zdegradowanych. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i przywrócenie ich pierwotnej roli w ekonomicznym rozwoju miasta będzie priorytetem. Nie mniej ważna jest likwidacja uwłaczających godności ludzkiej w XXI wieku, odziedziczonych po okresie II Rzeczpospolitej dzielnic ówczesnej biedoty miejskiej (Dębowa Góra itp.). Obszary te należy zabudować budownictwem komunalnym zgodnym z współczesnymi standardami urbanistycznymi. Aby zahamować , panujący od 1989 roku, chaos budowlany w mieście a także zabudowywanie terenów zielonych, SLD dążyć będzie to przyjęcia Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Plan ten powinien stanowić przemyślaną wizję rozwoju miasta, zgodną z zasadami współczesnej urbanistyki na wzór przedwojennego planu inż. Tłoczka. Miasto i budownictwo winno służyć interesowi jego mieszkańców, a nie chaotycznych komercyjnych wizji deweloperów.
- Program poprawy efektywności energetycznej sektora publicznego. Kontynuacja i rozszerzenie miejskiego programu termoizolacji budynków użyteczności publicznej. Sukcesywna wymiana oświetlenia toruńskich ulic oraz urzędów na to najbardziej energooszczędne. Oszczędności w miejskich wydatkach na energię nie będziemy szukać w wyłączaniu oświetlenia mniej uczęszczanych ulic a właśnie w inwestycjach w rozwiązania energooszczędne. Na gmachach i placówkach miejskich pojawią się panele fotowoltaiczne oraz kolektory słoneczne które zmniejszą wydatki z tytułu zakupu energii elektrycznej, cieplnej oraz podgrzania wody.
- Miejski program rozwoju i promocji energetyki odnawialnej. Wykorzystanie rządowych programów i środków unijnych skierowanych na inwestycje związane z energią odnawialną w tym paneli fotowoltaicznych oraz kolektorów słonecznych. Wykorzystanie płynących przez miasto strumieni do budowy lokalnych mini turbin i skorzystanie z planowanych do uruchomienia w najbliższym czasie źródeł geotermalnych. Program obejmie też zachęty do budowy efektywnych energetycznie domów oraz budynków wielorodzinnych. Mieszkańcy oraz developerzy, którzy zdecydują się na postawienie budynków niskoenergetycznych będą mogli liczyć na preferencyjne stawki podatków lokalnych, a domy pasywne zostaną całkowicie z nich zwolnione.
- Dalsze zagospodarowanie nabrzeża Wisły. Znaczenie Wisły jako szlaku żeglugowego od kilku lat sukcesywnie rośnie. Coraz częściej spotykamy widok płynących nią statków czy łodzi żaglowych. Zagospodarowanie jej nabrzeża, poprzez stworzenie odpowiedniej infrastruktury zachęci turystów, wybierających tę formę podróży do zatrzymania się na dłużej, lub krócej w naszym mieście. Na odpowiednim zagospodarowaniu Wisły skorzystają także mieszkańcy. Lepsza infrastruktura, więcej miejsc do rekreacji, będzie wszak dostępne również i dla nich.
O ZRÓWNOWAŻONYM TRANSPORCIE
Transport w mieście powinien być efektywny i spełniający oczekiwania mieszkańców. Indywidualny transport samochodowy nie powinien dominować w przestrzeni miejskiej. Dlatego chcemy postawić na alternatywne formy transportu. Stwarzając odpowiednie warunki, zachęcać mieszkańców, by w przypadku braku konieczności pozostawili samochód pod domem i wybrali alternatywną formę komunikacji.
Proponujemy:
- Przebudowa siatki połączeń komunikacji miejskiej. Czasy, w których toruńska komunikacja miejska była stawiana za wzór dla podobnej wielkości miast już dawno minęły. Dzisiaj, choć z nowoczesnym taborem, raczej zniechęca niż zachęca. Siatka połączeń wydaje się opracowaną bez szerszej wizji. Zmienimy to! Przebudujemy ją w sposób nie tylko uwzględniający dotychczasowych jej użytkowników, ale przede wszystkim uwzględnimy preferencje, tych którzy mogliby z niej korzystać, a tego nie robią. Stworzymy realną alternatywę dla samochodów! Uwzględnimy także migrację zarobkową dostosowując częstotliwość i godziny kursów do najpopularniejszych połączeń komunikacji międzymiastowej. W okolicach miejskich dworców utworzymy centra przesiadkowe, rozwożące podróżnych do domów lub miejsc pracy. W porozumieniu z Marszałkiem Województwa oraz przewoźnikami dostosujemy także kursy podmiejskich autobusów i pociągów w taki sposób by uwzględniały one potrzeby pracowników pracujących poza miejscem zamieszkania.
- Tani transport publiczny. Kolejnym elementem zachęcającym mieszkańców do korzystania z transportu zbiorowego jest koszt poruszania się nim. Obniżymy koszty funkcjonowania miejskiego przewoźnika (przy jednoczesnym wzroście wynagrodzeń kierowców i mechaników) poprzez unowocześnienie infrastruktury, inwestycje w ekonomiczne środki transportu. Zwiększymy także wpływy do jego kasy poprzez poszerzenie wachlarza usług. Pozwoli to w perspektywie 5 lat na obniżenie cen przejazdów a co za tym idzie biletów krótko i długookresowych. Wprowadzenie toruńskiej karty miejskiej pozwoli ograniczyć wydatki na kontrolę biletów.
- Poprawa bezpieczeństwa pieszych. Piesi powinni być równoprawnie traktowani w miejskim systemie komunikacyjnym. Przykłady z ostatnich miesięcy pokazują jednak, że nie do końca tak jest. Zadbamy by poruszanie się pieszo było zarówno bezpieczne jak i komfortowe. Zapewnimy odpowiednie oświetlenie oraz miejsca do odpoczynku, uwzględniając zarówno zimowy chłód, letnie upały jak i wiosenno-jesienne kaprysy pogody. W porozumieniu z Policją oraz Strażą Miejską opracujemy mapę zagrożeń ruchu pieszego, z której eliminować będziemy kolejne pozycje. Trasy o podwyższonej prędkości, a także dwujezdniowe, na całej długości będą posiadały przejścia podziemne lub kładki. Wejścia do nich będą poprowadzone w sposób łagodny by bezproblemowo korzystać z nich mogły osoby niepełnosprawne lub rowerzyści. Wprowadzimy, pamiętane jeszcze z lat 80’tych i 90’tych, osłonięte miejsca do odpoczynku, oraz pozostałe niezbędne wyposażenie (w tym monitoring ciągów szczególnie niebezpiecznych).
- Nowa jakość rowerowa. Rower jest szybki, zdrowy a przede wszystkim przyjazny środowisku. Stanowi też doskonałą alternatywę dla samochodów. Wzorem miast partnerskich jak choćby Leida utworzymy odpowiednie warunki dla tej formy komunikacji poprzez wprowadzenie nowej jakości infrastruktury rowerowej. Szczególną uwagą obejmiemy miejsca, których w Toruniu nie brakuje, gdzie kierujący pojazdem nie może w porę dostrzec rowerzysty. Ekrany akustyczne zasłaniające widok włączającym się w Trasę im. Władysława Raczkiewicza na odpowiednich odcinkach zastąpimy przeźroczystymi. W miejscach, gdzie poprawa widoczności nie będzie możliwa, postawimy lustra oraz odpowiednie oznakowanie informujące użytkowników drogi (w tym rowerzystów – znakami poziomymi) o możliwym niebezpieczeństwie. Rozbudujemy także sieć dróg rowerowych oraz kontrapasów i śluz, a także ściślej zintegrujemy sieć wypożyczalni rowerów, miejskich i komercyjnych, z komunikacją publiczną.
- Wdrożenie miejskiego inteligentnego systemu sterowania ruchem. Ruch pojazdów w mieście jest regulowany przez trzy czynniki: ogólnie obowiązujące przepisy ruchu drogowego, oznakowanie poziome i pionowe oraz inteligentne systemy ITS. Do tej pory w miastach zazwyczaj były do nich włączone tylko sygnalizacje świetlne na pojedynczych skrzyżowaniach, ostatnio jednak coraz więcej miast na świecie decyduje się na bardziej kompleksowe rozwiązania. Toruń potrzebuje systemu, który zapewni płynny przejazd pojazdów ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji publicznej jako użytkownika priorytetowego. Wprowadzimy w mieście system, który oprócz sygnalizacji świetlnej obejmować będzie także znaki o zmiennej treści informujące użytkowników o utrudnieniach w ruchu, zalecanej prędkości jazdy oraz trasach alternatywnych. System obejmować będzie także inteligentne rozwiązania do dynamicznego pomiaru masy pojazdów, który pozwoli wyeliminować z toruńskich dróg te przeciążone.
- Likwidacja miejskich absurdów komunikacyjnych. Poruszając się po mieście na co dzień zauważamy wiele absurdów i niekonsekwencji w toruńskim układzie drogowym. Zbyt, krótkie lewo/prawoskręty, które powodują, że zator kończy się daleko na pasie do jazdy na wprost jak na skrzyżowaniach ul. Kościuszki z Batorego czy Szosy Lubickiej z ul. Przy Skarpie. Wyłączanie pasa ruchu na potrzeby parkingowe, podczas gdy wokół jest wystarczająco miejsca na wybudowanie takowych. Te i inne absurdy znikną z naszego miasta.
- Wielofunkcyjna karta miejska. Tradycyjne bilety w wielu miejscach na świecie są wypierane przez karty miejskie. Toruńskie władze od lat nie mogą wprowadzić podobnego rozwiązania w naszym mieście. To musi się zmienić. Wprowadzimy toruńską kartę miejską, która prócz funkcji biletu komunikacji miejskiej będzie umożliwiała dokonywanie płatności za parkowanie, a także udostępniała szereg innych usług mieszkańcom.
DLA OGÓŁU MIESZKAŃCÓW.
Przyjazne miasto, to takie, w którym każdy znajdzie coś dla siebie. Dlatego prócz wyżej wymienionych rozwiązań, skierowanych do poszczególnych proponujemy także coś dla ogółu mieszkańców.
- Kultura dla mas a nie elit. Przesunięcie środków w ramach wydatków miasta na kulturę, z kosztownych imprez dedykowanych wąskiej grupie koneserów i miejskich elit, na rzecz imprez masowych. Szczególnie z uwzględnieniem sfinansowania z budżetu miejskiego, bezpłatnych imprez i atrakcji dla toruńskich dzieci oraz toruńskich seniorów.
- Program promocji i rozwoju sportu amatorskiego. Chcemy zachęcić mieszkańców do aktywniejszego spędzania wolnego czasu. Aktywność fizyczna wpływa pozytywnie na zdrowie i samopoczucie. Dlatego też w porozumieniu z działającymi w mieście organizacjami promującymi aktywne spędzanie wolnego czasu, jak choćby Stowarzyszenie Rowerowy Toruń, opracujemy program promocji i rozwoju sportu amatorskiego i aktywnego spędzania wolnego czasu. Uzupełnimy go o niezbędne inwestycje infrastrukturalne na każdym z toruńskich osiedli.
- Osiedlowe punkty obsługi mieszkańca. Zwiększymy ilość istniejących punktów informacyjny Urzędu Miasta, tak by były one na każdym toruńskim osiedlu. Poszerzymy także ilość spraw, które można będzie w nich załatwić absolutnego, dopuszczalnego prawnie, maksimum. Zostanie to wpisane jako element toruńskiej strategii zrównoważonego rozwoju.
- Rozwój miejskich e-usług. Toruń stanie się miastem nowoczesnym. W oparciu o mobilną aplikację oraz toruński serwis miejski (a także portale administracji państwowej)będziemy sukcesywnie poszerzać ilość spraw jakie mieszkaniec będzie mógł załatwić bez wychodzenia z domu. Umawianie wizyt w miejskich przychodniach oraz system teleopieki będzie pierwszą z nich.
- Miejska strategia zrównoważonego rozwoju. Wzorowana na najlepszych rozwiązaniach światowych toruńska strategia zrównoważonego rozwoju, stanie się wzorem dla innych polskich miast. Wrócimy do Torunia pełnego przestrzeni zielonej, z odległościami pomiędzy budynkami zapewniającymi odpowiednią przestrzeń i komfort mieszkańców. Plany zagospodarowania przestrzennego będą budowane zgodnie z zasadą, by większość spraw mieszkaniec mógł załatwić nie opuszczając swojego osiedla.
- Działania w celu utworzenia pełnej obwodnicy miasta oraz infrastruktury przyłączeniowej dla południowo-wschodniej i północno-zachodniej części miasta. Od lat mówi się o toruńskiej obwodnicy. Tymczasem za przejazd znacznym jej fragmentem mieszkańcy muszą płacić, a możliwości z jej skorzystania są ograniczone. Dlatego zintensyfikujemy wysiłki i wszelkimi prawnie możliwymi środkami będziemy naciskać na administrację rządową by doprowadzić do zamknięcia pierścienia wokół miasta. W szczególności skoncentrujemy się na: utworzeniu węzła „Toruń Południe” w Czerniewicach, pozyskaniu środków centralnych i europejskich na budowę północnej części obwodnicy miasta, uzyskanie „biletu zerowego” dla mieszkańców przejeżdżających w obrębie węzłów „Toruń Północ” (Turzno), „Toruń Wschód” (Lubicz) oraz „Toruń Południe” (Czerniewice). Dopełnieniem obwodnicy będzie podjęcie działań mających na celu jak najszybszą budowę toruńskiego Mostu Zachodniego.
- Poprawa jakości planowania przestrzennego powinna być priorytetem dla nowych władz Złe zagospodarowanie przestrzenne lub brak planowania przestrzennego niesie ogromne straty ekonomiczne, a także zdrowotne choćby poprzez smog i zwiększoną emisję. Planowanie, projektowanie i budowanie powinno poprzedzać poznanie potrzeb mieszkańców. Wprowadzimy to m.in. poprzez zwiększenie partycypacji strony społecznej w planowaniu przestrzennym.
- Szkoła przyjazna dla dzieci i młodzieży, to taka która z jednej strony wspiera ucznia w realizacji swoich pasji i celów, z drugiej zaś pozwala na wyrażanie siebie bez względu na światopogląd. Chcemy zapewnić w toruńskich szkołach niezbędną, nowoczesną, infrastrukturę (i wyposażenie) umożliwiającą rozwój intelektualny oraz fizyczny uczniów na najwyższym poziomie. Uzupełnieniem tego będą autorskie, obiektywne – wolne od ideologii i światopoglądu – programy nauczania, począwszy od historii na edukacji seksualnej kończąc. Każdy uczeń o ile on sam, lub jego opiekun zdecyduje, będzie miał możliwość uczestniczenia w lekcjach etyki (lub religioznawstwa) zamiast lekcji religii. Szkoła zapewni uczniom odpowiednie warunki do spożywania posiłków oraz czas niezbędny na odrobienie zadań domowych z możliwością konsultacji ich z nauczycielem.
Opracowali: Dominik Cyryl Stajnbart oraz Krzysztof Podgórski
Kandydaci i Kandydatki KKW SLD Lewica Razem do Rady Miasta Torunia
Okręg nr 1 Osiedla: Czerniewice, Kaszczorek, Na Skarpie, Rudak, Podgórz, Stawki
- STAJNBART Dominik Cyryl
- ZAREMBO Beata
- KOŚCIELSKI Jacek Cezary
- GOMÓŁKA-SOBCZAK Anna Maria
- ROGOZIŃSKI Lech Jan
- MAĆKIEWICZ Jolanta Ewa
- MICHALCZUK Paweł
Okręg nr 2 Osiedla: Bielany, Brzezina, Bydgoskie, Działki Józefa, Działki Klemensa
- FRĄCKIEWICZ Marian Michał
- TOMASZEWSKA-SZCZEPAŃSKA Elżbieta Maria
- KOSTAŃSKI Bartosz Ryszard
- WIERCIŃSKA Justyna Marianna
- PODLEWSKI Dawid Sebastian
Okręg nr 3 Osiedla: Chełmińskie, Jar, Koniuchy, Stare Miasto, Wrzosy
- MALINOWSKI Piotr
- WIŚNIEWSKA Marta Małgorzata
- PODGÓRSKI Krzysztof Kamil
- MAGROWSKA Paulina Anna
- MICHALSKA Anna
- KRANKOWSKI Wacław Jan
Okręg nr 4 Osiedla: Bielawy, Grębocin, Jakubskie, Mokre, Rubinkowo
- SPECJALSKI Przemysław Piotr
- GADZIŃSKA Daniela Maria
- WOCHNA Karol
- LUBOWICZ Alicja
- MALINOWSKI Paweł Ryszard
- LIS Alicja Ewa
- RUCIŃSKI Andrzej Jerzy